L 'Ardia in Sedilo
L'Ardia is een traditioneel feest wat elk jaar op 6 en 7 juli wordt gevierd in Sedilo. Het evenement bestaat uit een optocht te paard ter ere van San Costantino. In de avond van 6 juli en de ochtend van 7 juli, wordt de strijd op de Ponte Milvio tussen Constantijn en Maxentius herdacht. De optocht wordt geleid door een leider, de eerste ruiter, gevolgd door 2 andere ruiters en nog 3 volgers die Constantijn en zijn leger vertegenwoordigen. Elk jaar doen er rond de 100 ruiters aan het evenement mee, die de heidenen onder leiding van Massenzio vertegenwoordigen.
Om in aanmerking te komen om mee te rijden, moet men eerst ingeschreven worden in het register. De inhoud van dit register is alleen bekend bij de pastoor. De registratie gebeurt meestal op jonge leeftijd door de passie voor paarden en het maken van de belofte aan de heiligen. Er kunnen jaren aan vooraf gaan voordat de kandidaten gekozen worden en de keuze wordt door de pastoor gemaakt, op chronologische volgorde van inschrijving. De eerste ruiter van het jaar ervoor kiest opnieuw de eerste ruiter en communiceert dit rond het feest van Sant’Antonio op 16 januari. De uitverkorene kiest vervolgens de tweede en derde ruiter, dit wordt ook wel vergeleken met het uitkiezen van getuigen voor een bruiloft! De namen blijven geheim tot 15 mei, de dag van Sint Isidorus, waar de pastoor de namen tijdens de mis bekendmaakt. De drie rijders maken dan ook hun eerste officiële verschijning voor de processie.
In de ochtend van 6 juli komen de 3 belangrijkste ruiters en alle ruiters die meedoen aan het evenement bijeen om deel te nemen aan de mis. Tijdens de mis roept de priester de heilige op zodat ze de ruiters kunnen beschermen tijdens de race. In de avond vertrekken alle ruiters naar het plein van de kerk, waar ze worden ontvangen door toeschouwers. De processie wordt geopend door de pastoor en de burgemeester, beide te paard. De tweede zegen wordt gegeven aan het einde van de straat van de kerk: ‘fronte mannu’. De ruiters vervolgen hun weg naar ‘su frontigheddu’, waar de derde en tevens laatste zegen wordt gegeven. Vanaf dit punt gaan de pastoor en burgemeester naar de kerk, terwijl de paarden wachten op het vertrek. Alle ogen zijn nu gericht op de 3 belangrijkste ruiters. Nu begint het spannend te worden want het beloofd een spannende rit te worden. De eerste ruiter beslist om te vertrekken en geeft een sein af aan de andere 2 ruiters. Ze vertrekken richting de kerk. Achter hen rijden de 100 andere ruiters door het stof en ze proberen zo dicht mogelijk in de buurt van de 3 ruiters te blijven. L’ardia wordt afgesloten op het moment dat de eerste ruiter besluit om verder te gaan naar de kerk ‘sa muredda’ waar ze met de klok mee draaien en de anderen tegen de klok in. Uiteindelijk komen de 3 ruiters bij elkaar om tijdens een mis een dankwoord te doen. Ze keren vervolgens terug naar het land waar ze als winnaars van een gevecht worden aangemoedigd.
In de ochtend van 7 juli wordt alles herhaald, in een rustige sfeer. ’s Avonds vindt de ceremonie plaats ter ere van Santo. Degenen die geen paard kunnen rijden, kunnen ook te voet deelnemen aan l’Ardia. De sfeer is heel bijzonder, zeker voor degenen die met de race meerijden. De wandeling vindt plaats op 2 zondagen na de paardenrace.
